Әзербайжан
Әзербайжан,
Шыңдардан биік,
Жасымнан жас
Дүниеден үлкен.
Әзербайжан,
Менің күн сайын қайта туылуым,
Күлдеріннен жанды тапқан
О менің Феникс құсым.
Әзербайжан,
Каспийдің ұлы толқыны
Халқымның мыңдаған жылдар бойы
Өмір күресі.
Әзербайжан,
Раббының бары
Саған көмекші болсын
Анамның дұғалары.
Әзербайжан,
Күр сияқты тыныш
Ғалымдар сияқты үнсіз
Надан сияқты ашулы.
Әзербайжан,
Раушан шағымның атысың
Иілмейтін тірексің
Үш түсті байрағымның.
Отан
«Отан!» дегеніміз топырақ емес!
Ананың тізесінің жаны Отан!
Басыңызды қоятың бір кеуде болса
Жаныңыздың бесігі болса бұл Отан!
Дүниенің сыры бір, сұрақтар көп
Жоғарлағандар көп болса да жауап беретін жоқ
Ұлдың, қыздың көзі, көңлі тоқ
Бір үміт орнының жаны Отан!
Ақылға келген Бат арманға келмейді
Хақтан келмейтіндер біртұтас бола алмайды
Ғашықтың күнәсі обалға келмейді
Жүректі тірілтетін қан – бұл Отан.
Кімге жақын дедің, кімге жат дедің
Не айқаладың не көмек сұрадың
Жат мемлекеттің ауасын бермейтін дәм дедің
Оның есімінің даңқы – Отан.
Жасаған әлемнің әр тасы – Отан
Өмірінің, естеліктің жолдасы Отан
Махира демеді дерт тасты Отан
Шипа қайда, қайда Отан.
Қара теңіз
Осында бұлт
Жаңбырды кейде әкеледі.
Қардай мөлдір
Желдей суық
Қам әкеледі.
Осында теңіздер
Ұзақ жағажайлардың
Тағдырын әкеледі
Басымды көтеріп қарай алмайм
Толқындарымен ойнатқан
Жағалауға атқан
Құмдарды ұста алмайм.
Осындағы толқындар
Соншалықты әлсіз
Үміт есігін ұрмайды.
Жағажайға
Құтылу үшін келеді
Кептеліп келеді
Өз мұңын айтсын
Осы жерге
Адамдар жағажай бойына
Тыныс алуға емес
Заманның қиындығын
Атуға келеді.
Ей, Қара теңіз!
Автор хақында:
Профессор доктор Махира Нағықызы Хусейинова Әзірбайжан мемлекеттік педагогика университетінің филология факультетунің деканы, Әзірбайжан Жазушылар Одағының мүшесі, Әзірбайжан Республикасының Мемлекеттік Тіл комиссиясы жанындағы мониторинг орталығы Бақылау кеңесінің мүшесі, филология ғылымдарының докторы, профессор Махире Хүсейинова, 4 қараша 1960 жылы Нахчыван Автономиялық Республикасының Нахчыван ауданының (қазіргі атауы Бабек ауданы) Суст ауылында дүниеге келген. 1968 жылы Нахчыван Автономиялық Республикасының Нахчыван ауданы Халхал ауылында білімін бастаған, кейінірек тұрған жерінің өзгеруіне байланысты 1978 жылы Абшерон ауданы Мехди Хүсейнзаде атындағы Новханы қалашығы № 1 орта мектепті бітірген.
Оқу жылдарында ол өзінің белсенділігімен назарын аударып, факультетте өткізілетін барлық іс-шараларға қатысып барлық студенттер мен мұғалімдердің үлкен құрметіне ие болды. 1984 жылы университетті үздік дипломымен бітірді. Сол жылдан бастап ол мамандығы бойынша Абшерон ауданының Мехдиабад қаласының № 1 орта мектебінде, содан кейін Бакуде Нариман ауданының Г. Әскеров атындағы № 43 мектеп-лицейінде жұмыс істеді. Осы жылдары ол Білім Министрлігі тарапынан “Республиканың озық педагогы” атағымен және Алтын белгімен марапатталды. 2003 жылы “Жылдың үлгілі мұғалімі” Республикалық конкурсының жеңімпазы атанды, 1-нші орын диплом алды. Сонымен қатар, “Алтын қалам” сыйлығының лауреаты, “Жыл ғалымы” сыйлығының лауреаты және т.б. марапаттарға ие болды.
Ол Әзербайжан Республикасы Президентінің қолдауымен ғылымды дамыту қорының “Ғылыми білім беру интеграциясы” гранттық байқауының жеңімпазы атанды. Ол “Түркі тілдері диалектерінің өзара интеграциясы” жобасы аясында көптеген мақалалар жазып, мемлекетте және шетелде жариялады.
Ғылыми зерттеулерімен танымал Махира Хусейинова 2001 жылдан бастап Батыс Әзірбайжандағы Дерелиес ауданында зерттеу жүргізді. Ол аталған аудандың жыраулар мен ақындарының шығармашылығы мен ономастикалық бөлімдері туралы көптеген материалдар жинады, 2012 жылы бастаған жұмысын сәтті жалғастырып Филология мамандығы бойынша философия докторы атағын алды. Осы уақытта ол белгілі лингвист-ғалым Хасан Мирзаевтың филологиялық идеяларын, сонымен қатар Дерелиезге жататын тілдік шындықтарды, поэтикалық мысалдарды зерттеді. Нәтижесінде ол 2017 жылы “19 және 20 ғасырлардағы әзірбайжандық жыраулар мен ақындар шығармашылығының тіл және стилистикалық ерекшеліктері” атты диссертация жазып, оны сәтті қорғап “Филология докторы” атағын алды. Осы зерттеулердің нәтижесінде ғалымның көптеген кітаптары жарық көрді.
Әзірбайжан тіл білімінің түрлі салаларындағы зерттеулерімен ерекшеленген Махира Хусейинова 28 ғылыми кітаптың – монографиялардың, дәрістік дереккөздердің, әдістемелік дереккөздердің, 5 бағдарламаның және 14 көркем (өлең) кітаптың иесі болып табылады. Ғалымның 400-ге жуық ғылыми еңбектері ел ішіндегі танымал журналдарда (сонымен қатар шетелдік баспасөзде), газеттерде және басқа да баспасөз органдарында жарияланды. Сонымен бірге ол туралы 300-ден астам мақала Әзірбайжан баспасөзінде жарияланды.
Әзірбайжан Республикасының баспасөзінде оның кітаптарына қатысты 300-ден астам мақала жарияланды.
Миссия (Ұлы көшбасшы Гейдар Алиевке бағытталған). Баку: Адпу баспасы, 2020 ж.
Біздің ұлы көшбасшымызға деген сүйіспеншілік рухында. Баку: “Технур” баспасы, 2011 ж.
Ғылыми ойлаудың өткірлігі (монография). Баку: “Отан” баспасы, 2013 ж
Дерті терең Хасан Мирза. Баку: “Отан” баспасы, 2013 ж.
Әзірбайжан поэзиясындағы “Тау” бейнесі. Баку: “Отан” баспасы, 2013 ж.
Әдебиеттегі қызметтің табандылығымен (Чакар Казимлимен бірге). Баку: “Ғылым және Білім” баспасы, 2013 ж.
Хасан Мирзаев және әзірбайжан тіліндегі етістік. (Факультативтік курс), (бағдарлама). Баку: Адпу баспасы, 2014 ж.
Хасан Мирзаев шығармашылығындағы филология мәселелері (әдістемелік дереккөз), Баку: “Отан” баспасы, 2014 ж.
Мұхтар Хусейнзаде және әзірбайжан тілінің морфологиясы. (факультативті курс), (бағдарлама) Баку: Адпу баспасы, 2014 ж.
Абдулазал Демиржизаде және әзірбайжан тілінің морфологиясы. (факультативті курс), (бағдарлама) Баку: Адпу баспасы, 2014 ж.
Әзірбайжан мемлекеттік педагогикалық университетінің “Әзірбайжан тілі мен әдебиетін оқыту” кафедрасында қайта даярлау үшін. (бағдарлама) Баку: Адпу баспасы, 2016 ж.
Жыраулар мен провинциялық ақындардың фонопоэтикасы (монография). Баку: Адпу баспасы, 2015 ж.
19-20 ғасырлардағы Әзірбайжан жырау және провинциялық ақындардың шығармашылығындағы ономастикалық бірліктердің лингвопоэтикасы (Дерелеуз курортында). Баку: Адпу баспасы, 2015 ж.
Қазіргі Әзірбайжан тілі: жыраулар мен провинциялық ақындардың шығармашылығындағы диалектиканы оқыту туралы (Дерелеуз курортында), (әдістемелік дереккөз). Баку: “Отан” баспасы, 2015 ж.
Жыраулар мен провинциялық ақындардың лексикологиясы (монография). Баку: АДКСУ, 2016 ж.
Жыраулар мен провинциялық ақындардың баяндау стилі (монография). Баку: “Афполиграф” баспасы, 2017 ж.
Қазіргі Әзірбайжан тілі: тыныс белгілері мәселелері (дәріс көзі). Баку: “Афполиграф” баспасы, 2017 ж.
Жыраулар мен провинциялық ақындардың морфологиялық стилі. (монография). Баку: “Альполиграмма” баспасы, 201 ж.
Жыраулар мен провинциялық ақындардың өлеңдері. Баку: 2017 ж.
Морфологиялық стиль. Адпу баспаханасы адпу. Баку: 2018 ж.
Қазіргі Әзірбайжан тілі: жыраулар мен провинциялық ақындар шығармашылығының тілдік, стилистикалық ерекшеліктері. (Дерелиес курортында). Баку: 2018 ж.
19-20 ғасырлардағы Әзірбайжан жырауларыы және провинциялық ақындардың шығармаларына лингвистикалық ғылыми талдау. (Курс көзі). Баку: “Еуропа” баспасы, 2018 ж.
Әзірбайжан тіліндегі Тамақ өнімдері мен сусындар атауларының тарихи-этимологиялық сөздігі. Баку: Адпу баспасы, 2018 ж.
Тілдің ғылыми және эстетикалық мәселелері. Баку: Адпу баспасы, 2019 ж.
Әзірбайжан тіл білімінде барлық түркі тілдерінің диалектілері мен сөйленістерін салыстырмалы зерттеу мәселелері. Баку: Адпу баспасы, 202 ж.
Барлық түркі тілдерінің диалектілері мен сөйленістерінің өзара интеграциясы. Баку: Адпу баспасы, 2020 ж.
Студенттік жылдары көркем шығармашылықты бастап, өлеңдері “Жас мұғалім” газетінде жарияланған.
Менің анам. (өлеңдер) Баку: “Отан” баспасы, 2006 ж.
Су төк артымнан ана. (өлеңдер) Баку: “Отан” баспасы, 2006 ж.
Ана махаббатынан туған әуендер. (өлеңдер) Баку: “Еуропа” баспасы, 2008 ж.
Анам маған өмірді сүйгізеді. (өлеңдер) Баку: “Тағдыр” баспасы, 2009 ж.
Менің туған ауылым Халхал. Баку: “Еуропа” баспасы, 2010 ж.
Өміріңіз сіздің шамыңыз. Баку: “Еуропа” баспасы, 2010 ж.
Сөздің даналығы. (өлеңдер) Баку: “Отан” баспасы, 2012 ж.
Аналы әлемім. (өлеңдер) Баку: “Отан” баспасы, 2015 ж.
Хаққа шақырған дауыс. (өлеңдер) Баку: “Отан” баспасы, 2015 ж.
Баятылар. Баку: “Апострофф” баспасы, 2015 ж.
Баятылар және үш өлең. Баку: “Апострофф” баспасы, 2015 ж.
Егер сіздің жаныңыздың бесігі болса, бұл Отан. (өлеңдер) Баку: “Афполиграф” баспасы, 2017 ж.
Оның тас ертегісі. (өлеңдер) Баку: Адпу баспасы, 2019 ж.
Таулардың жанынан өтпе. (баятылар) Баку: Адпу баспасы, 2020 ж.
